ไม้พยุงที่โรงเรียนของเรา

                   

ไม้พะยูงหรือพยุง

     “พะยูง” เป็นไม้เนื้อแข็งเช่นเดียวกับไม้สัก ตะเคียน มีชื่อและความหมายดี เชื่อว่าบ้านใดปลูกไว้ประจำบ้าน จะทำใ้ห้บุคคลในบ้านมีแต่ความเจริญ มีฐานะดีขึ้น ช่วยไม่ให้ชีวิตตกต่ำ เพราะพยุงคือการประคับประคองให้คงอยู่ ให้มั่นคงหรือการยกให้สูงขึ้น

     ต้นพะยูงจัดเป็นไม้มงคลที่ใช้ในการก่อสร้างอาคาร หรือก่อฐานประดิษฐ์ถาวรวัตถุต่างๆ เช่น พิธีก่อกฤษ์ หรือว่างศิลาฤกษ์ การปลูกควรปลูกในวันเสาร์ ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ คนไทยจัด ลำดับ ” พะยูง” ให้อยู่ใน 9 ชนิดไม้มงคลที่ปลูกไว้ในบ้าน ประกอบด้วย ชัยพฤกษ์, ราชพฤกษ์, ทองหลวง, ไผ่สีสุก, กันเกรา, ทรงบาดาล, สัก, พะยูง, ขนุน
      กระทั่งมีกลอนบทหนึ่งที่กล่าวถึงไม้มงคลทั้ง 9 ในส่วนของไม้พะยูงว่า

ไม้พะยูง พยุงฐานะงานทำนั้น
ให้คงมั่นพลันยิ่งทุกสิ่งที่
ปลูกไว้กันนั้นคุณจุนเจือมี
ไม้ดีดีไม่ดูดายขยายไป

      พะยูงเป็นไม้ยืนต้น สูงประมาณ 15-25 เมตร เปลือกสีเทาเรียบเรือนยอดทรงกมักขึ้นอยู่ในป่าดิบแล้ง และป่าเบญจพรรณชื้นทั่วไป โดยเฉพาะทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ลมหรือรูปไข่ผลัดใบในหน้าแล้งและภาคตะวัน ออก ออกดอกประมาณเดือน พ.ค.-ก.ค. และออกฝักแก่ราวเดือน ก.ค.-ก.ย.

     การขยายพันธุ์ ต้องนำเมล็ดมาแช่ในน้ำเย็น 24 ชั่วโมง แล้วเพาะในกระบะเพาะหว่านให้กระจายทั้งกระบะเพาะ แล้วโรยทราย กลบเบาๆ รดน้ำให้ชุ่ม เมล็ดจะงอกภายใน 7 วัน เมื่อกล้าไม้ อายุ 10 -14 วัน ความสูงประมาณ 1 นิ้ว มีใบเลี้ยง 1 คู่สามารถย้ายชำในถุงหรือภาชนะที่เตรียมไว้ได้

     ส่วนเนื้อไม้ที่ได้จะมีสีแดงอมม่วงถึงแดงเลือดหมูแก่ เนื้อละเอียดแข็งแรงทนทาน ขัดและชักเงาไ้ด้ดีใช้ทำี เครื่องเรือน เกวียน เครื่องกลึงแกะสลัก ทำเครื่องดนตรี เช่น ซอ ขลุ่ย ลูกระนาด และแม้แต่ ช้อน ส้อม ด้วยเป็นต้น โดยทั่วไป ชาวบ้านที่ลักลอบตัดจะได้ค่าจ้างท่อนละ 200-300 บาท บางรายนายทุนดาวน์รถกระบะให้และให้ชาวบ้านผ่อนคืนเป็นไม้พะยูงเมื่อมาถึงใน เมืองการขายเบื้องต้นในราคากิโลกรัมละ 800 บาท คิว ละ 2 แสนบาทแต่เมื่อส่งออกราคาจะแพงขึ้นไปอีกหลายเท่าตัว

     ไม้พะยูงเคยทำพิษถึงขั้นทำให้นายฉัตรชัย รัตโนภาส อธิบดีกรมป่าไม้ ถูกย้ายฟ้าผ่ามาเป็นผู้ตรวจราชการ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) มาแล้ว เมื่อเดือน ส.ค.2549 หลังมีการจับกุมไม้พะูยูงพันท่อนที่ส่งจาก จ.มุกดาหาร ข้ามไปยังประเทศสปป.ลาว เคยมีการเสนอแนวทางแก้ปัญหาการลักลอบตัดและขายด้วยการขึ้นทะเบียนเป็นไ้้ม้หวงห้ามแต่ยังไม่ได้ดำเนินการก็เปลี่ยนรัฐบาล ทำให้การลักลอบตัดและขายไม้พะยูงยังเกิดขึ้นไม่เว้นแต่ละวัน